Od zarania dziejów po dziś dzień zastanawiamy się nad tym co jest nam potrzebne do zdrowego życia. Zapoznaj się kilkoma wskazówkami płynącymi z różnych źródeł. Poczuj co jest ci bliskie, zastanów się również co stanowi twoje wyzwanie.

1. Medycyna alopatyczna (zachodnia) – styl życia wspierający zdrowie

Co wspiera twoje zdrowie:

• Racjonalna dieta: bogata w warzywa, owoce, błonnik, mało przetworzona, czyli jak najmniej gotowa do spożycia (bez konserwantów i dodatków).
• Ruch fizyczny: zalecane 150–300 minut umiarkowanej aktywności tygodniowo.
• Sen: 7–9 godzin na dobę, dobrej jakości – bez przerywania, w ciszy i ciemności.
• Higiena psychiczna: dbanie o emocje, dobre relacje z innymi, umiejętność radzenia sobie ze stresem, w razie potrzeby korzystanie z pomocy psychoterapeuty.
• Profilaktyka: regularne badania lekarskie, edukacja o zdrowiu.

Co zakłóca twoje zdrowie:

• Palenie, alkohol, narkotyki – substancje szkodliwe dla zdrowia fizycznego i psychicznego.
• Brak ruchu, siedzący tryb życia.
• Nieodpowiednia dieta: przetworzona, z dużą ilością cukru i tłuszczów trans.
• Chroniczny stres, brak snu i odpoczynku.
• Ignorowanie objawów choroby, unikanie lekarza i badań.

2. Tradycyjna Medycyna Chińska (TCM)

TCM to licząca tysiące lat chińska tradycja leczenia i profilaktyki, oparta na równowadze energii życiowej (Qi), zasadach przyrody i cyklach natury.

Co wspiera twoje zdrowie:

• Zharmonizowana dieta: jedzenie zgodne z porą roku (np. ciepłe w zimie), typem energetycznym osoby (np. osoba „zimna” powinna jeść potrawy rozgrzewające).
• Równowaga Yin i Yang: unikanie skrajności – zbyt dużej aktywności (Yang) lub bierności (Yin); harmonia między pracą a odpoczynkiem.
• Codzienny ruch, np.:

Qigong – powolne ćwiczenia ciała i oddechu poprawiające krążenie energii,
Tai chi – medytacja w ruchu, łącząca ciało, oddech i skupienie.

• Regularność w życiu: pory posiłków, snu i aktywności dostosowane do tzw. zegara organów, który wskazuje, kiedy najlepiej działa dany narząd (np. wątroba aktywna jest między 1:00 a 3:00 w nocy).
• Praca z emocjami: zamiast je tłumić, dąży się do ich harmonizacji – zrozumienia i przekształcenia.
• Qi (czytaj: czi) – energia życiowa; zdrowie oznacza jej swobodny przepływ przez ciało.

Co zakłóca twoje zdrowie:

• Jedzenie w pośpiechu, późno w nocy, zimne i surowe potrawy (szczególnie zimą – osłabiają układ trawienny).
• Emocjonalna niestabilność – silne, tłumione lub niekontrolowane emocje wpływają na zdrowie organów (np. gniew na wątrobę).
• Nieregularny tryb życia – chaotyczne godziny snu, pracy, posiłków.
• Zbyt częste używanie "ekranów" i sztucznego światła w nocy – zaburza naturalny rytm ciała.
• Osłabienie śledziony – w TCM śledziona jest kluczowa dla trawienia i „przekształcania wilgoci” (np. śluzu, obrzęków, uczucia ciężkości); chłodna dieta i stres ją osłabiają.

3. Joga (jako filozofia i styl życia)

Joga to nie tylko ćwiczenia, ale całościowy system życia wywodzący się z Indii, łączący ciało, oddech, umysł i etykę.

Co wspiera twoje zdrowie:

• Yama i Niyama – zasady etyczne:

Yama – zasady wobec innych (np. niekrzywdzenie, mówienie prawdy, powściągliwość, brak chciwości),
Niyama – zasady wobec siebie (np. czystość, zadowolenie, dyscyplina, samopoznanie).

• Asany – pozycje ciała (ćwiczenia fizyczne), które wzmacniają mięśnie, poprawiają postawę i wspierają przepływ energii.
• Pranajama – ćwiczenia oddechowe, które regulują układ nerwowy i oczyszczają organizm.
• Medytacja – praktyka skupienia i wyciszenia, prowadząca do spokoju wewnętrznego.
• Sattwiczna dieta – jedzenie lekkie, roślinne, świeże, bez przemocy (czyli bez mięsa), które sprzyja jasności umysłu i równowadze.

Co zakłóca twoje zdrowie:

• Tamasowe jedzenie – ciężkostrawne, przetworzone, mięsne, alkohol, które powodują ociężałość fizyczną i psychiczną.
• Nieetyczne postępowanie, także wobec siebie (np. nadmierna samokrytyka, przemęczanie się).
• Nadmiar bodźców (np. hałas, media), brak uważności, pośpiech.

4. Ajurweda

Ajurweda to starohinduski system medycyny i filozofii życia, oparty na równowadze między ciałem, umysłem i naturą.

Co wspiera twoje zdrowie:

• Życie zgodne z doszą: każdy człowiek ma unikalną konstytucję (typ energetyczny), złożoną z trzech dosz:

Vata – energia ruchu (powietrze i eter),
Pitta – energia ognia i przemiany (ogień i woda),
Kapha – energia struktury i stabilności (ziemia i woda).

• Dinacharya – codzienna rutyna: wczesne wstawanie, pielęgnacja ciała (np. olejowanie), regularne posiłki.
• Ritucharya – sezonowa rutyna: zmiana diety i stylu życia zgodnie z porami roku.
• Agni – ogień trawienny, zdolność do trawienia; silne agni oznacza zdrowie.
• Naturalne metody: zioła, masaże, joga – służą regulacji organizmu.
• Sattwa – stan jasności umysłu, spokoju i harmonii, który sprzyja zdrowiu.

Co zakłóca twoje zdrowie:

• Dieta niezgodna z doszą lub z sezonem – np. zimne jedzenie zimą dla osoby z przewagą Vaty.
• Przejadanie się, głodzenie, zimne lub niestrawne jedzenie.
• Zaburzenia snu, nieregularność.
• Ama – toksyczny osad powstały z niestrawionych resztek; powoduje choroby.
• Stres, tłumione emocje, brak równowagi psychicznej.

Podsumowanie: Co wspólnego znajdziesz w propozycjach tych pochodzących z różnych miejsc
i okresów w historii zdrowotnych kierunków?

Co wspiera zdrowie (wspólne elementy):

• Regularność: sen, posiłki, rytm dnia.
• Dieta: lekka, naturalna, dostosowana do osoby i pory roku.
• Ruch: codzienna aktywność, ale z umiarem.
• Praca z umysłem i emocjami: medytacja, uważność, redukcja stresu.
• Sen i regeneracja: niezbędne dla równowagi.

Co zakłóca zdrowie:

• Przeciążenie: stres fizyczny, psychiczny, emocjonalny.
• Chaos dnia: brak rutyny, jedzenie o różnych porach, zarwane noce.
• Zła dieta: ciężkostrawna, niepasująca do potrzeb organizmu.
• Brak ruchu i kontaktu z naturą, za dużo ekranów i sztucznego światła.
• Tłumienie emocji lub ich niekontrolowany nadmiar.

Jesteśmy indywidualnościami, każdy z nas do swojego zdrowia potrzebuje innych składników, odpowiednia diagnoza pomoże ci dostosować twój tryb życia do optymalnego stanu zdrowia.